Het ommetje
Een landschapswandeling van ruim 5 km door een gevarieerd landschap met een rijke (cultuur)historie, waarin het ingrijpen van de mens van grote invloed is geweest. Recente ingrepen, met de invloed van water als rode draad, hebben als doel het herstel van dit natte natuurgebied te bevorderen.
De Krang
“De Krang” is de benaming van het natuurgebied gelegen tussen Swartbroek, Tungelroy en Weert. Het natuurgebied wordt begrensd door de Tungelroyse beek en de Leukerbeek. In vroegere tijden was dit gebied een uitgebreid moerasgebied. De laatste bereikbare boerderij was lange tijd Krangerhof, alwaar men moest keren. Krang zou dan komen van krengen = keren.
Landgoed De Krang, midden in het natuurgebied gelegen, is grotendeels eigendom van Natuurmonumenten en bestaat voor de helft uit bos en voor de helft uit cultuurgrond. Het bos is een zogenaamd broekbos, laag en dus vochtig.
Peelvennen
Centraal in de Krang ligt het ven De Roukespeel. Dit ven is in een schotelvormige laagte ontstaan in de ijstijd door wegstuivend zand. Het vormt een onderdeel van een keten van peelvennen: De Banen, Sarsven, Roevenerpeel, Kootspeel en Moeselpeel. Ca 10.000 jaar geleden zijn deze vennen ontstaan aan de voet van het hoger gelegen Eiland van Weert. Smeltwater werd via deze aaneengesloten moerasgebieden afgevoerd naar lager gelegen gebieden. Zo ontstonden in de loop van duizenden jaren fraaie doorstroommoerassen.
Dekzandrug
Midden door het natuurgebied loopt een dekzandrug, een overblijfsel uit de vroegere ijstijden. Swartbroek en het buurtschap Castert zijn hierop gebouwd. Dit was vroeger de enige doorgang door de moerassen van Tungelroy naar Swartbroek. Deze dekzandrug zorgt voor een zeer gevarieerd landschap. Er is een grote afwisseling van loof- en naaldbos, hakhout, graslanden en bolle akkers.
Ontginningen
Aan het einde van de 19e eeuw werd begonnen met de ontginning van de moerasgebieden. De oude woeste gronden werden geschikt gemaakt voor landbouw. De Kranglossing en de Noodbeek (1917) werden gegraven en de Leukerbeek werd recht getrokken in 1931-35. Het gevolg was een zeer sterk ontwaterd gebied.
Herstel en herinrichting van de waterhuishouding
Van nature is de Krang en de Roukespeel een kwelwatergebied. Binnen het project ‘Ruimte voor water’ is als doel gesteld het schone gebiedseigen kwelwater zoveel mogelijk ter plekke vast te houden (klimaatbuffer).
Het vuile landbouw- en oppervlaktewater dient te worden afgevoerd via een afwateringsbeek. Hiertoe is de Leukerbeek in 2013 om het natuurgebied heen geleid. Door afwateringssloten af te dammen, poelen te graven en de humusrijke bovenlaag van de grond af te graven wordt het oorspronkelijke voedselarme milieu weer hersteld. Het schone kwelwater stroomt weer slingerend door het gebied en vormt weer een aanzet tot een doorstroommoeras.
Flora en Fauna
Uiteraard is er gedurende het ommetje veel oog voor de flora en fauna. Zo is er bij het Roukesven een zeer fraai vogelscherm waar u o.a. zilverreiger, fuut en doodaard kunt spotten. U ziet diverse door Natuurmonumenten aangelegde poelen, prachtige territoria voor diverse kikkers en insecten. Etc., etc.
Cultuur
Last but not least is er ook aandacht voor de rijke cultuurhistorie van het gebied. Op de route treft u o.a. een oorlogskerkhof, de St. Servaaskapel, een peelhoeve, rabatten, bolle akkers.
Wilt u met eigen ogen zien hoe mooi en gevarieerd dit gebied is en wat de resultaten zijn van al het menselijk ingrijpen? Zet dan 13 november in uw agenda.
Op deze dag verzorgen een aantal landschapsgidsen een begeleide wandeling door het gebied.
Bent u niet in staat om deze dag mee te lopen, of loopt u de wandeling liever op eigen gelegenheid? Binnenkort verschijnt de route ook in een wandelapp. Uiteraard houden wij u hierover op de hoogte.